Đó là cách làm không mới nhưng đã thiết thực góp phần bảo tồn, phát huy, bản sắc văn hóa các dân tộc; đẩy lùi hủ tục lạc hậu, tệ nạn xã hội rã khỏi đời sống cộng đồng, đồng thời hình thành nếp sống mới văn minh, lành mạnh, giầu bản sắc văn hóa để thu hút khách du lịch đến khám phá trải nghiệm mà Lai Châu đã làm được trong thời gian qua.
Chúng tôi đến bản Lao Chải xã Khun Há (Tam Đường) với 100% người Mông sinh sống, nơi có độ cao hơn 2.000 mét so với mực nước biển. Để khai thác tiềm năng và vẻ đẹp tự nhiên, các hộ dân đã đồng lòng thực hiện xây dựng mô hình bản nông thôn mới kiểu mẫu để cải thiện đời sống và nâng cao thu nhập ngay trên chính mảnh đất quê hương mình. Đến đây, du khách có thể thấy được sự đổi mới với những con đường bê tông len lỏi đến từng nhà, những chậu hoa trang trí tuyệt đẹp góp phần tạo nên không gian “tiên cảnh” tại bản Lao Chải. Chính vì thế mà Lao Chải đã thu hút được rất nhiều du khách đến tham quan, trải nghiệm, khám phá những nét văn hóa độc đáo của người Mông nơi đây với những nếp nhà được làm từ những tấm ván gỗ chắc chắn và được trang trí thêm rất nhiều những món đồ, vật dụng để tạo nên một không gian khác lạ, đầy mê hoặc. Bạn cũng có thể ghé tới chợ, nơi bà con bày bán những mặt hàng nông sản tự trồng, tự nuôi được như rau, củ, quả, gà, vịt... cả những món ăn đặc sản của đồng bào dân tộc Mông mà bạn nhất định nên thưởng thức như: xôi màu, thắng cố...
Du khách chụp ảnh lưu niệm với người dân địa phương tại bản Lao Chải xã Khun Há
Trong số 16 khu, điểm du lịch đã được UBND tỉnh công nhận, có 13 khu, điểm là bản văn hóa du lịch. Trong đó, bản Sin Suối Hồ (Phong Thổ) được vinh danh là “Làng du lịch cộng đồng tiêu biểu của Việt Nam năm 2019”. Hiện bản đã có trên 40.000 chậu địa lan phủ khắp nơi. Đây cũng đang là một trong những nguồn thu cho người dân bản Sin Suối Hồ. Trưởng bản Sin Suối Hồ Vàng A Chỉnh chia sẻ: “Với 20 nhà hàng và homestay, 17 bungalows bản có thể phục vụ lưu trú cho hơn 300 khách và ăn uống khoảng 500 khách. Những con đường mòn leo đỉnh núi Bạch Mộc Lương Tử, Tả Liên Sơn, Sơn Bạc Mây và đường đến thác cũng được người dân trong bản sửa sang, làm đẹp. Và có lẽ không là nói quá, khi nhận định Sin Suối Hồ là một điểm đến lý tưởng và ấn tượng với mọi du khách. Bà con dân bản đã chung tay xây dựng “bản 5 không” với tiêu chí: không uống rượu, không hút thuốc (thuốc phiện, thuốc lá, thuốc lào), không xả rác sai nơi quy định, không có tệ nạn như trộm cắp – cờ bạc, người dân không đeo bám – chèo kéo du khách. Hiện nay, bản đang tiếp tục vận động bà con thực hiện thêm những điều tốt đẹp khác như không tảo hôn, không thả rông gia súc, không chặt phá rừng…”.
“Lai Châu đã tập trung quy hoạch, xây dựng một số bản văn hóa du lịch cộng đồng, điểm nhấn là loại hình du lịch homestay, du lịch trải nghiệm, dần trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng, thu hút khách tham quan, mang lại nguồn thu nhập cho người dân địa phương. Tại các điểm du lịch cộng đồng thường xuyên duy trì đội văn nghệ và sinh hoạt văn hóa dân gian phục vụ du khách. Đồng thời, các bản cũng bảo tồn, phát triển sản phẩm chợ phiên trở thành sản phẩm du lịch hấp dẫn, thu hút khách du lịch đến thăm quan, tìm hiểu. Việc quan tâm đến bản sắc văn hóa dân tộc từ hôm nay không chỉ vì sự bền vững của nông thôn mới cho phát triển du lịch mà điều cốt lõi chính là trực tiếp góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc mà Đảng, Nhà nước ta luôn đề cao, và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chia sẻ quan điểm “Văn hóa là bản sắc của dân tộc, văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”. Chính vì vậy tỉnh Lai Châu còn có nghị quyết chuyên đề và đề án về "Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Ông Lương Chiến Công Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lai Châu cho biết.
Du khách thưởng thức ẩm thực và văn nghệ tại Bản Thẳm xã Bản Hon (Tam Đường)
Trở lại với những bản văn hóa gắn với phát triển du lịch thì cùng với Lao Chải hay Sin Suối Hồ còn có rất nhiều những mô hình hay, cách làm mới như: bản của người Lự nằm cách thành phố Lai Châu khoảng 10km. Bản Thẳm xã Bản Hon hiện lên với không gian thơ mộng, trong lành được tạo nên bởi điểm nhấn là thung lũng hoa tuyệt đẹp, với nhiều nét văn hoá độc đáo trong ẩm thực, trong các điệu múa dân gian; các dịch vụ nghỉ dưỡng chu đáo, hấp dẫn… chắc chắn sẽ làm hài lòng du khách trong mùa du lịch này. Hay bản Thẩm Phé xã Mường Kim (Than Uyên) với những đặc trưng riêng biệt của đồng bào dân tộc Khơ Mú với những món ẩm thực như cá sấy, thịt treo, những ly rượu ngô thơm nức… đặc biệt là lễ hội Cầu Mùa của người Khơ Mú vẫn được bảo tồn gìn giữ đến ngày nay cùng những bài hát điệu múa sẽ là chất keo níu chân du khách”.
Phát huy những kết quả đạt được thời gian tới Lai Châu sẽ chú trọng triển khai thực hiện hiệu quả đề án về "Bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 với nhiều nội dung trọng yếu, mang tầm chiến lược lâu dài như: Đầu tư cơ sở hạ tầng; bảo tồn, phát huy các làng nghề truyền thống; khai thác, gìn giữ các giá trị văn hóa tại các điểm đến nhằm phát triển du lịch bền vững; mỗi huyện sẽ tự chọn cho mình những sự kiện, lễ hội, hướng đi mới nhằm kích cầu, phát triển du lịch…
Có thể nói xây dựng bản văn hóa gắn với phát triển du lịch chính là đưa văn hóa bản vào phát triển kinh tế - xã hội, và cũng thông qua đó, người dân tự nhận thức được giá trị và tầm quan trọng của văn hóa, từ đó đề cao ý thức bảo tồn, phát huy gắn với phát triển du lịch, một hướng đi mới bền vững góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội thời hội nhập.
Du khách chụp ảnh lưu niệm với người dân địa phương tại bản Lao Chải xã Khun Há
